Mensen aansturen of inspireren hoeft niet per se van ‘bovenaf’ te gebeuren. Effectief leidinggeven draait namelijk niet om gezag of macht. Niet om de functie die je binnen het bedrijf vervult, maar of je invloed kunt uitoefenen. En dat kan net zo goed van ‘binnenuit’. Gebruik deze 4 pijlers als leidraad.
Wat komt aan bod?
- Leidinggeven 2.0
- Effectief leidinggeven door je invloed te vergroten
- Kortom: effectief leidinggeven?
- Veelgestelde vragen over effectief leidinggeven
Leidinggeven 2.0
Denken we aan leiderschap, dan denken we automatisch aan een top down-hiërarchie: degene die bovenaan de piramide staat, vertelt de groep daaronder wat er moet gebeuren. Hoe lager je op de ladder staat, hoe minder invloed je uitoefent.
Hoewel deze vorm vroeger de norm was, zien we een verschuiving. We werken steeds vaker ‘naast’ elkaar, in plaats van ‘onder’ iemand — in gelijkwaardige cirkels. Geen autoritaire managers, maar teams. Geen taken, maar rollen.
Door deze ontwikkeling op het gebied van leidinggeven zijn we leiderschap anders gaan benaderen. We zien leidinggeven niet langer als iets dat voortvloeit vanuit je positie. Het gaat niet over de controle uitoefent over een team ‘onder’ je. Nee, het geheim achter leiderschap schuilt in iets totaal anders:
Invloed.
John Maxwell, schrijver van verschillende boeken over leiderschap, verwoordt het als volgende:
“Leiderschap gaat om de keuzes die je maakt, niet op welke plek je zit. Ofwel: leiderschap draait om invloed, niet om je positie. Om deze reden hoef je niet per se een hoge functie te bezitten om mensen aan te sturen of te inspireren.”
Een andere mooie van Thomas Gordon, auteur van het boek ‘Effectief leidinggeven De Gordon-methode: van contact naar verbinding’:
“How to influence people without using power is the key to leader effectiveness.”
Kortom:
Leiderschap gaat niet om macht of gezag. Het gaat om de invloed die jij uitoefent op mensen. Je hoeft geen managementfunctie te bezitten om het team waarmee je werkt aan te sturen. Dat kan ook van binnenuit. Als deel van het team. Niet per se top-down, maar ook bottom-up.
Dat werkt zo:
Effectief leidinggeven door je invloed te vergroten — 4 pijlers
Leiden wanneer je niet officieel een managementfunctie vervult; het kan dus. Niet vanuit de rol die je vervult, maar omdat mensen jou als een natuurlijke leider beschouwen. Omdat je invloed op hen hebt. Niet omdat jouw functie het van hen vereist. Een team zal je hierdoor volgen, niet omdat het moet, maar omdat ze het willen.
Hoe je die invloed ontwikkelt? Door aan vier gebieden aandacht te schenken — de 4 pilaren van effectief leiderschap.
Pijler 1: Zorg voor wederzijds vertrouwen
We schreven er al eerder over: een team of organisatie kan niet functioneren wanneer er een gebrek aan vertrouwen heerst. Goed, ze zullen misschien wel doen wat er gevraagd wordt, maar ze zullen niemand volgen.
Wil jij invloed uitoefenen, houdt daar dan rekening mee. Besef dat om effectief leiding te kunnen geven je meer moet kunnen dan enkel uitstekende prestaties neerzetten.
Door enkel succes na succes te boeken, kom je er niet. Je zal een gevoel van wederzijds vertrouwen moeten opbouwen.
Dat gevoel van vertrouwen bestaat uit 2 dingen:
- Zij (je team, collega’s, baas of organisatie) weten diep van binnen dat jij het beste met hen voor hebt — hun belangen worden behartigd.
- Ze vertrouwen erop dat jij klaar staat om hen te helpen.
Een van de beste manier waarop je dit vertrouwen wint, is door de ander echt te leren kennen. Praat met ze. Luister naar ze — oprecht en met aandacht. Leer hun normen en waarden kennen. Wat hen aanspoort. Wat ze in hun vrije tijd doen.
Organiseer hiervoor geen hippe teambuilding-activiteiten, maar houdt bijvoorbeeld dagelijks een ‘Fika’ om 10.00 uur — een zweedse ‘uitvinding’ waarbij jij en je team verplicht een koffiepauze in lassen om zo even bij te kletsen. Koffie thee, het mag allemaal. Of wat dacht je van een vrijdagmiddagborrel?
Dit vertrouwen winnen doet jouw invloed binnen het team of de organisatie groeien. Mensen vertrouwen er namelijk op dat je intenties en doelen oprecht zijn. Deze invloed kun je weer gebruiken voor de tweede pijler:
Pijler 2: Focus op een communicatiecultuur
De tweede pijler focust zich op communicatie — of het gebrek daaraan.
Vinden teamleden het namelijk lastig om iemand aan te spreken of een ander om hulp te vragen, dan ontstaan er onnodig problemen. Een project mislukt, een klant vertrekt of een een innovatief idee wordt weggewuifd — puur omdat men communicatie uit de weg gaat.
Dat kan meerdere oorzaken hebben: men vindt het bijvoorbeeld moeilijk om aan te geven dat iets niet lukt, uit angst om incompetent gevonden te worden. Of om de ander lastig te vallen. “Nee, hij heeft het al zo druk. Ik los het zelf wel op.”
Hoe dan ook: niet communiceren zorgt voor een hoop gemiste kansen.
Gelukkig kan iedereen dit oppakken en verbeteren, ongeacht welke plek je binnen de organisatie hebt. Zolang jij wederzijds vertrouwen hebt opgebouwd (pijler 1), kun je de weg naar open communicatie vrij maken (pijler 2).
Mensen vertrouwen je immers. Zij weten dat wat jij communiceert oprecht is en hun belangen behartigt. Hierdoor willen ze luisteren naar wat jij te zeggen hebt — ook al heb je misschien geen autoritair gezag over hen.
Zo’n communicatiebarrières kun je op een aantal manieren doorbreken. Bijvoorbeeld door regelmatig feedbackgesprekken te houden of vragenuurtjes te introduceren. Maar ook ‘informele’ communicatiemomenten werken: denk aan samen lunchen, wandelvergaderingen of koffie momentjes gedurende de dag.
Het maakt niet uit op welke manier je een gesprek aangaat, zolang jij degene bent die zaken bespreekbaar maakt en het gesprek initieert.
Pijler 3: Onderneem actie
Een team of groep mensen zal jouw leiding vervolgens pas accepteren, wanneer je zelf het goede voorbeeld geeft. Spoor jij namelijk collega’s aan bepaalde stappen te zetten, terwijl je daar zelf terughoudend in bent, dan stuur je een conflicterende boodschap.
Want ongeacht of jij wel of niet een autoritaire rol vervult binnen een organisatie, zodra jij ergens invloed op uitoefent, kijken teamleden naar jou. Wat doet hij? Hoe pakt zij die situatie aan? Zij laten zich hierdoor inspireren: “als hij het kan, kan ik het ook!”
De derde pijler richt zich daarop. Hij gaat over zelf de eerste stappen durven zetten, zodat anderen je volgen. Over het uitvoeren van een riskant idee, niet alleen er over te praten. Je verkondigt niet alleen wat anderen moeten doen, je doet het zelf ook.
Het is aantonen dat jij leiding durft te nemen en ideeën waar je achter staat, durft uit te voeren. Iemand die dat uit de weg gaat, zal weinig invloed kunnen uitoefenen — ook al vervult hij een autoritaire rol.
Hoe dat in de praktijk verloopt? Nou, wanneer jij veel waarde hecht aan structuur binnen het bedrijf, dan zorg je er zelf voor dat ten alle tijden je agenda klopt. Vind je het belangrijk dat men ongestoord kan werken aan concentratie-taken, vermijd je onnodige interrupties.
Kortom: het is “Talk the talk. Walk the walk.” En er hoeft maar één persoon te zijn die dat doet, en de rest zal volgen.
Pijler 4: Inspireer anderen
Dit is waar natuurlijke leiders zich onderscheiden van degenen die enkel een autoritaire positie vervullen; de laatste en misschien wel belangrijkste pijler: ‘inspiratie’.
Want hoe je het of wendt of keert: iedereen wilt een doel vervullen. We willen ervaren dat wat we doen daadwerkelijk waarde heeft, of aan iets bijdraagt. Iemand die dat binnen een team aanwakkert, zal al snel invloed uitoefenen.
Dat kan op 2 manieren:
- Door enthousiast te zijn over de koers die jijzelf vaart. Laat zien dat je blij wordt van het werk dat je doet. Bestempel problemen en kritiek als leermomenten. Ga uitdagingen niet uit de weg maar zie het als manieren om te groeien.
- Door anderen enthousiast te maken over wat zij doen. Focus je niet op resultaten die moeten worden geboekt, maar vertel het team over wat deze resultaten in werking zetten — wat voor verschil brengen hun acties teweeg? Ook het vaker uiten van onderlinge waardering helpt. In de vorm van positieve feedback bijvoorbeeld: een schouderklopje of een oprecht compliment.
Het zijn vaak de kleine dingen die een groots resultaat opleveren. Een groep mensen waarmee je werkt enthousiast maken over het werk wat ze doen, is daar één van. En daar hoef je geen leidinggevende rol voor te hebben — dat lukt ook wanneer je deel uitmaakt van een team.
Kortom: effectief leidinggeven? Sturen onder macht
Zelfs al bekleed je geen managementfunctie, dat wilt niet zeggen dat jij geen leiding kunt geven. Mensen aansporen of inspireren hoeft niet per se van ‘bovenaf’ te gebeuren. Dat kan net zo goed van binnenuit. Een titel of opleidingen en trainingen zijn daarvoor niet nodig.
Zolang jij mensen echt leert kennen, open met elkaar communiceert, doet wat je zegt én hen inspireert, zullen ze je volgen. Niet omdat ze moeten, maar omdat ze willen.
Dát is pas leiderschap!
Verder lezen over leiderschap? Check deze artikelen eens
- Welke 4 leiderschapsstijlen zijn er? Situationeel leiderschap kort uitgelegd
- Effectief leiderschap vraagt om 1 eigenschap. Heb jij hem?
- Competenties leiderschap: 8 eigenschappen die leiders van nature hebben
- Goed leiderschap — 4 manieren waarop Google een team leidt
- Stoppen met aardig zijn als leidinggevende – wanneer en hoe doe je dat?
Mensen vroegen ook | Veelgestelde vragen over effectief leidinggeven
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van timemanagement, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | (Nog) geen training leiderschap, maar wel…
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
