Conflicten, roddels en collega’s die hun afspraken niet nakomen… herkenbaar? Als je team eerder voelt als een aflevering van een dramaserie dan een goed geoliede machine, is het tijd om in te grijpen. Want als leidinggevende wil je een fijne sfeer en goede resultaten. Maar waar begin je? Lencioni, Patrick bedacht een praktische tool: de Lencioni piramide met 5 lagen die de basis leggen voor een succesvol team.

Wat komt aan bod:

  1. Patrick Lencioni: “8 op de 10 teams functioneert niet”
  2. De Lencioni piramide: 5 redenen waarom je team niet presteert
  3. Verbeterde resultaten? Begin onderaan de Lencioni piramide
  4. In 5 lagen naar een happy team en sterke resultaten
  5. Oefening met piramide van Lencioni
  6. Kortom: 5 dingen waaraan je moet werken volgens piramide van Lencioni
  7. Veelgestelde vragen over de Lencioni piramide

Patrick Lencioni: “8 op de 10 teams functioneert niet”

Volgens Patrick Lencioni, Amerikaans consultant en auteur van talloze boeken over teams en leiderschap, presteert maar liefst 80% van de teams ondermaats. Ai, dat is nou pijnlijk. 

En dat terwijl er vaak wel zorgvuldig gekeken is naar teamopbouw: de juiste mix van persoonlijkheden, vaardigheden en competenties lijkt aanwezig. En toch loopt het spaak. Er is chaos, gedoe en een zooitje in je team. Iedereen werkt vooral voor me, myself and I. Verantwoordelijkheden worden ontweken, fouten blijven onbesproken en een goede samenwerking is ver te zoeken. Het eindresultaat? Dat raakt uit beeld. 

In plaats van een soepel draaiende machine heb je losse onderdelen die niet op elkaar aansluiten. Moeren en bouten die ieder hun eigen kant opdraaien. Het lijkt wel een IKEA-kast. Funest voor de productiviteit en niet fijn voor jouw stresslevel. 

Je wilt als leidinggevende natuurlijk één ding: een team dat wel samenwerkt. Gericht op resultaat met een gezonde, open sfeer.

In zijn bestseller De vijf frustraties van teamwork laat Lencioni zien hoe je daar komt. 

“Vergeet financiën, vergeet strategieën, vergeet technologie. Teamwork is datgene dat de ultieme voorsprong biedt op de concurrentie – niet alleen omdat het zo krachtig is, maar ook zeldzaam.”

Stimuleer je collega’s dus om echt samen te gaan werken. De rest volgt dan vanzelf. Maar eerst moet je afrekenen met een aantal issues. 

In deze video legt time management trainer Jon je uit hoe de vijf lagen van de Piramide van Lencioni zijn opgebouwd. Wil je er uitgebreid over lezen? Lees dan onder de video verder voor meer info.

De Lencioni piramide: 5 redenen waarom je team niet presteert

Waarom lopen zoveel teams vast, zelfs als iedereen ‘bekwaam’ is? Lencioni vatte het samen in een simpel, maar krachtig model: de piramide van Lencioni. Wat is de piramide van Lencioni? Het is een piramidemodel dat laat zien welke vijf frustraties van een team saboteren, van de basis tot de top. Wat zijn vijf valkuilen van een team?

Elke laag in de piramide staat voor een belangrijk onderdeel van goed teamwork. Maar als één schakel onderbreekt, dan stort het geheel in. Vertrouwen verdwijnt, conflicten worden vermeden of juist opgeblazen. Mensen dekken zich in, houden kennis voor zichzelf of wijzen naar elkaar. En voor je weet, beland je als leidinggevende midden in een aflevering van House of Cards, maar dan zonder kijkcijfers en met de nodige hoofdpijn. 

Maar er is hoop. Volgens Lencioni is geen enkel team onherstelbaar. Als jij als leidinggevende actief werkt aan het oplossen van deze vijf frustraties, zul je snel resultaat zien: een verbeterde samenwerking, meer betrokkenheid en ook meer gezelligheid. Teams die elkaar vertrouwen en verantwoordelijkheid nemen presteren beter en hebben het leuker. Happy people, happy results and happy you. 

Maar eh…hoe tackle je die vijf frustraties precies? 

 

Verbeterde resultaten? Begin onderaan de Lencioni piramide

Wil je een sterk team bouwen? Dan moet je denken als een aannemer: je begint niet bij het dak, maar bij de fundering. 

Het Lencioni model werkt net zo. De onderste laag, vertrouwen, is het fundament. Zonder vertrouwen stort de rest als een kaartenhuis in. Het heeft dan weinig zin om te focussen op resultaten of betrokkenheid. Eerst moet die basis stevig staan. Pas daarna kun je stap voor stap verder opbouwen. 

Laag voor laag werk je zo toe naar een team dat wel op elkaar aansluit. Waar de losse moeren en bouten samen een soepel draaiende machine vormen. En nee, dat hoeft geen jaren te duren, als je maar bij de juiste laag begint. 

Laten we die vijf lagen eens laag voor laag bekijken. 

In 5 lagen naar een happy team en sterke resultaten

Laag 1. vertrouwen 

‘Vertrouwen versus afwezigheid van vertrouwen’

De piramide van Lencioni begint bij vertrouwen. Zonder een stevige basis van vertrouwen is samenwerken zinloos. Teamleden die zich niet veilig voelen, houden zich op de vlakte in vergaderingen. Ze ventileren hun frustraties liever bij het koffiezetapparaat. Het resultaat: gedoe achter de schermen. 

Wil je dat doorbreken? Dan moet je als leidinggevende investeren in kwetsbaarheid. Spoor je team aan om eerlijk te zijn over twijfels, fouten en onzekerheden. Dat voelt spannend, want laten we eerlijk zijn, we willen allemaal sterk en capabel overkomen. Maar in kwetsbaarheid ligt juist de kracht. 

Vertrouwen bouwen kost tijd. Begin klein. Leer je mensen echt kennen. Wat houdt ze bezig? Waar worden ze blij van? Wat vinden ze belangrijk in het leven? Maak het sociale aspect op kantoor hiervoor meer zichtbaar. 

Je hoeft hiervoor geen spectaculaire teambuildingsuitjes te organiseren in de Ardennen. Begin gewoon met koffiemomentjes. Zoals de Zweden doen tijdens hun beroemde Fika. Even stilstaan en verbinden. Dat lijkt misschien onproductief, maar het betaalt zich dubbel en dwars uit. Mensen die elkaar vertrouwen, durven hulp te vragen. Die durven feedback te geven en durven samen te bouwen aan iets goed. 

En dat brengt ons naar de tweede laag tijdens deze piramide van Lencioni uitleg.

2. Productieve conflicten – Ja, dit mag (en moet!)

‘Productieve conflicten versus angst voor conflicten’

Je denkt misschien: laat mijn team maar lekker harmonieus samenwerken, zonder gedoe. Dat klinkt fijn, maar volgens Lencioni niet zo’n best idee. 

Want wat is het doel van conflict volgens Lencioni? Groei. Zonder gezonde discussie blijft groei uit. Teams die conflicten vermijden, zetten zichzelf vast. Want waar geen wrijving is, ontstaat ook geen glans. Het gaat er dus niet om of er conflicten zijn, maar hoe je ermee omgaat. 

Let op: dit werkt alleen als de eerste laag, vertrouwen, stevig staat. Want pas als mensen zich veilig voelen, durven ze hun mening te geven zonder bang te zijn voor afwijzing of drama. Dan wordt een conflict geen strijd, maar een zoektocht naar het beste idee. 

Je hoeft elkaar daarvoor niet in de haren te vliegen, maar pijnpunten bespreken, is zeker een aanrader.

Een praktische tip: gebruik een één-op-éénlijst. Laat teamleden hun vragen, irritaties en twijfels verzamelen en plan regelmatig één-op-ééngesprekken. Zo voorkom je dat kleine dingen uitgroeien tot passief-agressief gedrag bij het koffiezetapparaat. 

Wanneer er geen angst is voor conflict, is er ruimte voor constructief gedrag. Pas dan kun je door naar de volgende laag. 

Laag 3. Verduidelijk de betrokkenheid

‘Betrokkenheid versus gebrek aan inzet.’

Wil je betrokken teamleden? Zorg dan eerst dat iedereen weet waar ze aan toe zijn en maak ze betrokken bij het proces. Hoe groot of klein dat deel ook is. 

Schep duidelijkheid in gang van zaken, de prioriteiten en de rolverdeling en voorkom zo dat de inzet afzwakt. 

Lencioni stelt het zo: 

“Mensen zullen elkaar niet verantwoordelijk houden voor de resultaten wanneer het voor hen niet duidelijk is op welke manier zij deel uitmaken van het plan.”

Met andere woorden: als je team niet snapt wat er speelt, wat er van wordt verwacht of waarom ze iets moeten doen, gaan ze achteroverleunen. Niet uit onwil, maar simpelweg omdat de koers onduidelijk is. 

Dus maak het concreet: 

  • Wat is het doel?
  • Wie doet wat?
  • Wanneer moet het af?
  • Wat zijn de prioriteiten? 

En herhaal het desnoods meerdere keren. Tijdens de vergadering, in de notulen, in de wandelgangen. 

 

 

Dit bericht op Instagram bekijken

 

Een bericht gedeeld door Tijdwinst.com (@tijdwinst)

Laag 4. Verantwoordelijkheid richting de groep

‘Verantwoordelijkheid versus vermijden van verantwoordelijkheid’

Zodra de “ieder voor zich”- mentaliteit erin sluipt, gaat het mis. Dan krijg je een team waar iedereen zijn eigen ding doet en niemand zich afvraagt wat dat betekent voor het geheel. Er ontstaat middelmatig resultaat. En daar zit niemand op te wachten. 

Volgens het piramide van Lencioni-boek is verantwoordelijkheid binnen een team niet iets dat je alleen van bovenaf oplegt. Het is juist krachtig als teamleden elkaar aan durven spreken. Niet als een politieagent, maar als een betrokken collega die wil dat het team beter wordt. Een tip van Lencioni: leg resultaten vast. 

Waarom?

Simpel: mensen die hun werk wel goed doen, willen dat het zichtbaar is. Ze zijn trots op hun inzet. Mensen die liever onder de radar blijven, worden ineens geconfronteerd met hun aandeel. En dat werkt. 

Plan wekelijks werkoverleg in waarin je samen checkt:

  • Wat hebben we bereikt?
  • Waar blijven we achter?
  • Wat leren we hiervan? 

Wil je een extra motivatieboost? Koppel er een (kleine) beloning aan. Bijvoorbeeld een gezamenlijke lunch bij het behalen van een teamdoel. Zo stimuleer je niet alleen verantwoordelijkheid, maar ook onderlinge betrokkenheid. 

Teamleden die weten dat hun inzet telt en dat anderen erop rekenen, stappen sneller naar voren. En dat is precies wat je nodig hebt om door te bouwen naar de top van de Lencioni piramide. 

Laag 5. Ga voor het teamresultaat

‘Resultaten versus onoplettendheid naar resultaten’

Nu komen we bij het kersje op de piramide-taart: de resultaten. Daar waar het allemaal om draait. Maar let op, dit is niet het moment om de vlag uit te hangen voor individuele glorie. Hier draait alles om het collectieve doel. 

Zodra teamleden vooral bezig zijn met hun eigen succesverhaal, raakt de focus op het gezamenlijke resultaat zoek. En laat dat nou net de reden zijn waarom teams stagneren in plaats van excelleren. 

Lencioni’s boodschap is helder: een team dat functioneert als één geheel, haalt betere resultaten dan een clubje individuen dat toevallig hetzelfde logo op hun e-mailhandtekening heeft staan. 

Wat kun jij als leidinggevende doen?

  • Blijf het einddoel herhalen. Maak het zichtbaar, plak het op de muur en noem het in elk overleg
  • Check regelmatig de voortgang. Zijn we nog op koers? Wat moet er bijgestuurd worden? 
  • Gebruik beloningen slim. Niet als een wortel voor de neus, maar als erkenning van gezamenlijke inspanning. 

Uiteindelijk moeten mensen willen bijdragen aan iets groters dan zichzelf. En dat lukt alleen als je die eerste vier lagen stevig hebt gebouwd.

piramide-van-lencioni

Oefening met piramide van Lencioni

Meteen aan de slag gaan? Gebruik deze praktische oefeningen per laag van de Lencioni piramide. 

Laag 1: vertrouwen opbouwen

Laat teamleden kort iets delen over zichzelf:

  • Waar ben je opgegroeid?
  • Wat was je eerste baan? 
  • Wat is je grootste hobby?

Laat iedereen een eigen sterke en zwakke kant delen in relatie tot samenwerken. Bespreek als team: hoe kunnen we hierop inspelen? 

Laag 2. Productieve conflicten stimuleren

Leg een actueel teamprobleem op tafel. Ieder teamlid schrijft zijn of haar mening anoniem op post-its. Die worden hardop voorgelezen en besproken. Zo leer je dat het veilig is om meningsverschillen te delen. 

Laag 3. Betrokkenheid vergroten

Begin de week met een korte check-in. Iedereen beantwoordt:

  • Wat wordt mijn focus deze week?
  • Wat heb ik nodig van het team? 

Laag 4. Verantwoordelijkheid nemen

Laat teamleden elkaars werk beoordelen of feedback geven op voortgang. Zo voelen ze zich meer verantwoordelijk tegenover elkaar, niet alleen tegenover jou als leidinggevende. 

Laag 5. Resultaten najagen als een team

Maak resultaten visueel met een team-dashboard of een KPI-bord. Zo ziet iedereen waar het team staat. Hang het op of gebruik een digitaal alternatief, zoals Trello of Notion. 

piramide-van-lencioni

Kortom: 5 dingen waaraan je moet werken volgens piramide van Lencioni

Nu je weet welke valkuilen samenwerkingen in je team saboteren, weet je ook waar je wel op moet focussen om de boel op de rit te krijgen. Geen chaos meer, maar duidelijkheid. Geen eilandjes meer, maar echte samenwerkingen. En als bonus: collega’s die weer met plezier hun werk doen. 

Die transformatie van messy naar moeiteloos werkt in 5 stappen:

  1. Vertrouwen in elkaar
  2. Houd productieve conflicten 
  3. Verduidelijk de betrokkenheid
  4. Neem verantwoordelijkheid
  5. Jaag gezamenlijke resultaten na

Werk laag voor laag aan je team en je verandert het van een scène uit House of Cards naar een hechte, goed draaiend team. En het mooie: succes wordt een logisch gevolg. 

De Piramide van Lencioni altijd binnen handbereik hebben? Download dan onze brochure over Piramide van Lencioni via deze link.

Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!

Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van slimmer communiceren, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw productiviteit een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.

Leer je liever lezend, lees dan mijn boeken Full Focus Op Wat Echt Belangrijk Is en Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.

boek full focus

Leidinggeven leer je niet uit een boekje: volg de training Leidinggeven

Leidinggeven is geen trucje, het is een vak. Net als timmeren, coachen of lesgeven. En dat vak beheers je pas echt als je blijft oefenen, bijschaven en leren. Of je nu je eerste team aanstuurt of al jaren meedraait in het MT, effectieve leiders ontwikkelen zich continu. 

In onze training Leidinggeven krijg je hands-on inzichten, direct toepasbare tools en eerlijke feedback van ervaren trainers die weten wat het is om echt leiding te geven. 

  • Eendaagse sessie of meerdaags programma
  • Bij jullie op kantoor of op een van onze trainingslocaties
  • Al 7 keer uitgeroepen tot Beste Opleider van Nederland
  • Voor startende en ervaren leidinggevenden

We stemmen alles af op jullie bedrijf. Wil jij groeien in jouw leiderschap? Neem dan contact met ons op. 

Veelgestelde vragen over de Piramide van Lencioni

  • Wat is het piramidemodel van Miller?

    Het piramidemodel van Miller is een didactisch model dat beschrijft hoe professionals leren en functioneren, vooral in de medische wereld. De vier niveaus zijn: knows, knows how, shows how en does. Dit model helpt om vaardigheden op te bouwen van theorie naar praktijk. Anders dan de piramide van Lencioni focust Miller vooral op individuele competentie.

  • Wat is de piramide van Lencioni en waar staat elk niveau voor?

    De piramide van Lencioni beschrijft vijf niveaus die essentieel zijn voor goed teamwork: vertrouwen, productief conflict, betrokkenheid, verantwoordelijkheid en resultaatgerichtheid. Elk niveau bouwt voort op de vorige, net als bij een piramide. Een Lencioni piramide vragenlijst helpt vaak om te bepalen op welk niveau het team vastloopt. De piramide van Lencioni Wikipedia-pagina biedt overzicht van de theorie. 

    Lees meer over de Piramide van Lencioni in deze te downloaden brochure.

  • Hoe helpt de piramide van Lencioni bij het verbeteren van teamontwikkeling?

    Door stap voor stap te werken aan vertrouwen, conflicten, betrokkenheid, verantwoordelijkheid en gezamenlijke resultaten. De piramide maakt zichtbaar waar het schuurt in het team. Praktische tools als een piramide van Lencioni pdf helpen bij het inzichtelijk maken van groeipunten. 

  • Wat betekent ‘gebrek aan vertrouwen’ in het model, en hoe los je dat op?

    Gebrek aan vertrouwen betekent dat teamleden zich niet veilig genoeg voelen om zich kwetsbaar op te stellen. Hierdoor ontstaan onuitgesproken spanningen en vermijdingsgedrag. Dit los je op door open communicatie te stimuleren, het sociale contact te verbeteren en regelmatig te reflecteren.

  • Waarom is ‘constructieve conflicten aangaan’ belangrijk voor teamsucces?

    Zonder conflict blijven meningsverschillen onder de radar, waardoor frustratie en middelmatigheid ontstaan. Door juist wel de confrontatie op te zoeken, worden ideeën beter en besluiten sterker. Lencioni noemt dit ‘productieve conflicten’.

  • Hoe bevorder je betrokkenheid in een team dat besluiteloos is?

    Betrokkenheid groeit wanneer teamleden duidelijkheid hebben over hun rol en het besluitvormingsproces. Zorg dat iedereen wordt gehoord, hak daarna duidelijke knopen door. Dit voorkomt eindeloze discussies en stimuleert eigenaarschap. 

  • Wat zijn signalen van een gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel binnen een team?

    Als niemand elkaar aanspreekt op fouten en deadlines, is dat een duidelijk signaal. Andere signalen zijn: uitgestelde beslissingen, vage taakverdeling en het doorschuiven van verantwoordelijkheden. Het vierde niveau van de piramide van Lencioni draait om het volledig nemen en geven van verantwoordelijkheid.

  • Hoe kun je teams helpen zich te richten op collectieve resultaten in plaats van individuele belangen?

    Maak gezamenlijke doelen zichtbaar en beloon teamsucces in plaats van individuele prestaties. Bespreek regelmatig de voortgang op teamniveau en koppel dit aan gezamenlijk resultaat. 

  • Hoe gebruik je de piramide van Lencioni praktisch in coaching of teamtrainingen?

    Begin met een teamcheck via een Lencioni vragenlijst en bespreek de uitkomsten. Focus vervolgens per sessie op een laag van de piramide, met bijbehorende oefeningen, casussen of teamgesprekken. 

  • Kun je de piramide ook toepassen op hybride of virtuele teams?

    Zeker, sterker nog: virtuele teams hebben vaak nog meer baat bij duidelijke afspraken, vertrouwen en betrokkenheid. Je zult wel extra moeten inzetten op communicatie en verbinding, omdat signalen sneller gemist worden.

  • Hoe meet of evalueer je de vijf niveaus van de piramide binnen je eigen team?

    Je kunt de vijf lagen meten via zelfevaluaties, observaties, teamgesprekken of een vragenlijst. Laat teamleden bijvoorbeeld anoniem aangeven hoe veilig ze zich voelen, hoe vaak conflicten worden vermeden en of iedereen even betrokken is. Zo krijg je een concreet beeld van waar de knelpunten zitten.

Wil je hulp om je team op orde te krijgen?

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van time management, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.