Beslissingen nemen als leidinggevende? De 9 beste beslistips volgens experts!

Zet je dat project wel of niet voort? Neem je wel of niet een nieuwe medewerker aan? En maak je al dan niet geld vrij voor het innovatieve idee van je collega? Als leidinggevende heb je bijna dagelijks beslissingen te nemen. Hoe pak je dat slim aan? En wat doe je als een teamlid het er niet mee eens is? Beslis-experts helpen je met 9 tips.

Een beslissing maken of nemen kan een ware uitdaging zijn. Of nou, de keuze tussen een vers gekookte pastamaaltijd en aardappels met doperwten is nog tot daaraantoe. Maar op het werk krijg je als leidinggevende wel grotere beslissingen voor je kiezen dan degene die je elke dag thuis maakt:

• Zet je dat project wel of niet door?
• Neem je een nieuwe collega aan of niet?
• Maak je budget vrij voor X of toch liever voor Y?
• Is het nodig om een nieuwe site te laten maken?
• Besteed je die werkzaamheden uit of neem je er iemand voor aan?

En ga zo maar door.

Hoe kun je beslissingen nemen?

Knopen doorhakken is geen kinderspel. Toch krijg je als leidinggevende de verantwoordelijkheid om keuzes te maken bij jouw functie cadeau. Of je nu wilt of niet. Sterker nog: er wordt ook van je verwacht dat jij niet wekenlang blijft tobben over A, B of C, maar daadwerkelijk op tijd de juiste beslissing kunt nemen.

Hoe dan?! Gelukkig ben je niet de eerste die zichzelf die vraag stelt. Een paar beslis-experts weten precies hoe je dat handig aanpakt. Wij verzamelden hun 9 beste tips.

1. Gebruik Seymour Schulich’s knopen-doorhak-truc

Laten we beginnen met de eerste knopen-doorhak-expert: Seymour Schulich, een Canadese zakenman en auteur. Voordat hij goed geld verdiende met zijn ondernemingen, heeft hij heel wat moeilijke beslissingen genomen. Eén truc hielp hem daarbij: een alternatief voor de traditionele afweging van voor- en nadelen.

Schulich gaat uit van vijf stappen om een doordachte keuze te maken:

1. Schrijf op de ene helft van een vel papier alle voordelen van de keuze op.
2. Geef elk voordeel een cijfer tussen de 1 en 10 (waarbij ‘10’ staat voor het belangrijkste voordeel).
3. Schrijf op de andere helft de nadelen van de keuze op.
4. Geef ook elk nadeel een cijfer tussen de 1 en 10 (hoe dichter bij ‘10’, hoe vervelender het nadeel is).
5. Tel de cijfers rechts voor alle nadelen bij elkaar op. Doe hetzelfde met alle cijfers links voor de voordelen.

Is de score voor de voordelen minstens het dubbele van de score voor de nadelen? Dan zit er maar één ding op: doe het. Is dat niet het geval, ga er dan niet voor.

2. Houd je doelen voor ogen

De keuze die jij nu maakt over wel of niet geld vrijmaken voor een project, gaat over veel meer dan alleen dit project. Het lijkt nu misschien alsof het een keuze is van wel/niet geld aan dit project besteden. Maar kijk verder dan dat. Of specifieker: kijk naar je doelen. Waar wil jij aan het eind van het jaar staan met je team? Wil je dan bijvoorbeeld meer klanten hebben? Samen efficiënter werken? Een teamgevoel creëren?

Kijk hoe je keuze bijdraagt aan het grotere geheel. Zorgt dit project ervoor dat je doel dichterbij komt? Of kost het misschien zoveel geld dat je daardoor minder overhoudt voor zaken die op dit moment prioriteit hebben?

3. Baseer je op rationele criteria

Bij beslissingen laat je je al snel leiden door emoties. Dat zit zo: je kunt informatie volgens het Elaboration Likelihood Model van Petty en Cacioppo op twee manieren verwerken. Er zijn een perifere verwerkingsroute en een centrale verwerkingsroute.

Bij de perifere verwerkingsroute kijk je naar simpele cues die je helpen om snel een beslissing te nemen. Je laat je bijvoorbeeld leiden door positieve reviews, keurmerken of door hoe enthousiast een teamlid ergens over is. Bij de centrale verwerkingsroute weeg je de argumenten zorgvuldig af en lees je informatie uitgebreid door.

Soms is de perifere route prima, bijvoorbeeld als je moet beslissen over wel/niet 50 nieuwe balpennen bestellen voor een paar tientjes. Gaat het om iets groters? Laat je dan niet te veel leiden door simpele cues. Probeer rationele en bij voorkeur ook meetbare criteria op te stellen om betere beslissingen te nemen.

4. Wees soms een satisficer

Alle voors en tegens tegen elkaar afzetten is goed, maar overdrijf het niet. Volgens Barry Schwartz, de auteur van het boek ‘De paradox van keuzes’, zijn er twee soorten beslissers: maximizers en sastisficers.

Maximizers zijn mensen die alle opties zo zorgvuldig mogelijk afwegen. Ze verdiepen zich in alle voor- en nadelen en voorwaarden voordat ze een keuze maken. Geen wonder dat zij soms moeilijk beslissingen kunnen nemen. Satisficers nemen genoegen met een keuze die goed genoeg overwogen is. Hun keuzes zijn misschien niet altijd perfect. Maar ze houden wel zeeën van tijd over bij beslissingen die niet het einde van de wereld betekenen.

Tuurlijk, in sommige situaties móet je een maximizer zijn. Een nieuw ICT-systeem kiezen kun je maar beter goed overwegen voordat je je server overhoop laat gooien. Maar er zijn ook allerlei keuzes waarbij de beslissing helemaal niet zulke grote gevolgen heeft. Zoek dan wel goed uit hoe iets zit, maar verlies je niet in nutteloze details. 

5. Gebruik de 80/20-regel

Beslissingen nemen zonder na te denken gaat wel heel ver. Maar je kunt misschien wel iets sneller beslissingen nemen. Ga daarvoor uit van de 80/20-regel. Die regel is bedacht door Pareto en houdt het volgende in:

In 20% van je tijd krijg je vaak 80% van het geheel gedaan. Aan de overige 20% (die er nauwelijks toe doet) ben je het grootste deel van je tijd (80%) kwijt. 

Of in gewone taal:

De vele tijd die je gebruikt om je keuze te verifiëren, zorgt voor hooguit 20% verbetering van je beslissing. Dat terwijl je beslissing al heel goed goed was.

Dus: wees selectiever in de informatie die je absoluut nodig hebt en wees er oké mee dat je 20% niet verzamelt. Het zal je beslissing nauwelijks slechter maken, terwijl je wel veel tijd bespaart.

Alert: timemagement-tip

Wist je dat die 80/20-regel voor nog veel meer dingen geldt? Het is ook zonde als jij twee uur besteedt aan een eerste versie van een verslag en vervolgens acht uur nodig hebt om datzelfde verslag te finetunen. Waak daar dus voor en neem genoegen met goed genoeg.

Een handige tip uit het boek ‘Elke Dag Om 15.00 Uur Klaar’, dat overigens barst van de praktische inzichten om in minder tijd meer voor elkaar te krijgen.

7. Verplaats je in een ander perspectief

Jouw keuzes hebben ook impact op anderen. Als jij besluit om een project stop te zetten, is de collega die daaraan werkt vast teleurgesteld. Een andere afdeling die daar veel baat bij heeft, heeft er ook mee van doen. Daarom: probeer uit te vinden welke impact je keuze heeft op anderen en verplaats je in hen. 

Door je in te leven in de ander, kun je ook beter op een constructieve manier het slechte nieuws brengen als het zover komt.

8. Besef dat spijt of teleurstelling er altijd bij hoort

Welke keuze je ook maakt, you win some, you lose some. Besluit je om een project stop te zetten? Dan blijft er meer tijd en budget over voor andere projecten. Maar het betekent ook teleurstelling van betrokken medewerkers en je loopt de resultaten mis die je anders met dit project zou behalen.

Volgens gedragswetenschapper Ben Tiggelaar (auteur van ‘Dromen, durven, doen’) hebben we altijd last van geanticipeerde spijt: het gevoel van verlies laten we altijd zwaarder meetellen dan wat een keuze ons oplevert. Houd dat besef in je achterhoofd als je een beslissing gaat maken. Verlies is vaak niet te vermijden.

9. Weerstand in je team? Luister!

Beslissingen nemen in een team is extra lastig, omdat je er niet alleen jezelf mee hebt. Ook voor je teamleden hebben jouw keuzes gevolgen. Er kan dan ook vaak sprake zijn van weerstand, irritatie of frustratie.

Je kunt nog zo krachtig en duidelijk uiteenzetten waarom je hebt gedaan wat je hebt gedaan. Maar er is maar één ding echt belangrijk: luister naar je medewerker. Luister naar waarom hij hiervan baalt, wat zijn kant van het verhaal is en wat hij nodig heeft. Zonder onderbrekingen. Zonder tussendoor jouw kant toe te lichten.

Wil je meer handige communicatie- en timemanagementtips als leidinggevende én professional? Tip van ons voor jou: volg de Instagram-accounts van Björn en Tijdwinst. Daar krijg je dagelijks handige tips voorgeschoteld die jouw leven en werk makkelijker maken.

Mensen vroegen ook | Veelgestelde vragen over beslissingen nemen

Hoe je een goede beslissing neemt? Daar hebben in dit artikel een paar experts je tips voor gegeven. Maar misschien heb je nog meer onbeantwoorde vragen over beslissingen nemen. De antwoorden voor je op een rij.

• Hoe kun je een beslissing nemen?

  Dat hangt vooral van de situatie af. Het ene dilemma vraagt om een uitgebreide afweging van de voor- en nadelen. Over het andere dilemma kun je haast beslissingen nemen zonder na te denken. Bekijk de tips hierboven en bepaal welke jou helpt om de knoop door te hakken.

• Hoe leer je beslissingen nemen?

  Het is vooral iets waar je in kunt groeien. Maar ook een aantal praktische tips kunnen je helpen om een beslissing te nemen. Zo kan het helpen om, zoals Seymour Schulich voorstelt, de voors en tegens naast elkaar te zetten en allemaal een cijfer te geven. Is het totale cijfer voor de voors meer dan het dubbele van het totale cijfer voor de tegens? Dan is dat vaak voldoende aanleiding om ervoor te gaan.

• Wat is de juiste beslissing?

  Het is op voorhand lastig te zeggen of je de juiste beslissing neemt. Er is bijna geen enkele keuze zonder nadelen. En als die keuze er al zou zijn, dan zou je er vast snel een beslissing over nemen zonder na te denken. Wat kan helpen, is om de resultaten van je keuzes meetbaar te maken. Zo kun je beter beoordelen of het werkelijk een goede beslissing is geweest. Ook kun je vooraf meetbare criteria opstellen die je helpen bij het nemen van de beslissing.

• Hoe maak je een moeilijke beslissing?

  De tactiek van Seymour Schulich kan je in het bijzonder helpen als je maar moeilijk beslissingen kunt nemen. Schrijf aan de ene kant van een blaadje alleen voors op voor deze keuze en aan de andere kant alle tegens. Geef elk voor- en nadeel een cijfer tussen 1 en 10 om aan te geven hoe zwaar het meeweegt. Tel daarna de cijfers links bij elkaar op en doe hetzelfde voor de cijfers rechts. Is het getal voor de voordelen minimaal het dubbele van het getal voor de nadelen? Dan heb je volgens Schulich een goede reden om het te doen.

Jouzelf of je team laten groeien? Een no-brainer!

Een beslissing waar je dan weer niet dagen over hoeft te tobben, is deze: investeer in de groei van je medewerkers. Dat levert je meer gemotiveerde werknemers op, zorgt ervoor dat mensen langer voor je blijven werken en verbetert de samenwerking onderling. Een hoop voors, weinig tegens!

Wil jij groeien in je rol als leidinggevende of je teamleden helpen groeien? Ook voor jouw team bieden we interessante (online) trainingen aan. Van gesprekstechnieken tot timemanagement en assertiviteit. 

Bekijk hieronder de informatie over onze trainingen:

• 1-daagse training Timemanagement
• 1-daagse training Assertiviteit
• 1-daagse training Gesprekstechnieken
• 1-daagse training Feedback Geven
• 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken
• 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams